Sinds de komst van het nieuwe stadhuis en vooral van het Zaanse huisjes hotel, letten Zaankanters wat meer op architectuur. Eind 19e en begin 20e eeuw had men vooral behoefte aan woningen voor de werkende stand en werden er woningbouwverenigingen opgericht. In de grote steden kreeg men dit betrekkelijk snel van de grond en andere steden, zoals Zaandam volgden. Mooie voorbeelden van deze nieuwe woningen zijn de grote woonblokken in Amsterdam, die dankzij een groep jonge architecten ontstonden.

Tom Tulleken heeft een boek geschreven over de plek waar hij is opgegroeid: de Rosmolenbuurt. De titel van het boek verwijst naar de namen van de pakhuizen die langs de Zaan stonden. Het boek vertelt afwisselend de geschiedenis van dat stukje Zaandam en van zijn jeugd in die buurt. Mooi is zijn beschrijving van de beide zijden van de Oostzijde, eind vijftiger en begin zestiger jaren, toen er nog veel overeind stond wat nu allemaal verdwenen is.