De Schutterij was een plaatselijke organisatie die, na het vertrek van de Franse troepen in 1813, weer in het leven werd geroepen om orde en rust in een stad te handhaven. Gedurende de negentiende eeuw werden verschillende korpsen van politie opgericht zodat het belang van de schutterij al wat minder werd. In 1907 werd de schutterij als onderdeel opgeheven. Het bestond vanaf dan alleen nog als vrijetijdsbeoefening. De oefeningen van de Schutterij in Zaandam werden eerst bij de Kettingbrug en later op het stadserf in de Oostzijde gehouden.

Het is 1932. De gevolgen van de financiële crisis die in 1929 begon, zijn in Nederland nog steeds heftig voelbaar. De sociale gevolgen van de crisis zijn zeer ernstig. Alle maatregelen ten spijt stijgt het aantal werklozen voortdurend: van 100.000 in 1931 tot 480.000 in 1936. De ‘gewone mens’ ziet z’n inkomen voortdurend verminderen en zeker mensen die op de steun zijn aangewezen hebben het zwaar. Bedrijven proberen de lonen te verlagen om zoveel mogelijk de productiekosten te verminderen.

Hoe heeft het ooit kunnen gebeuren, die Hongerwinter? De bevrijding zo dichtbij dat je die bijna kon aanraken en toch zoveel ellende in die kleine periode. Een samenloop van omstandigheden noemt men dat. Wat samenviel waren operatie Market Garden en de spoorwegstaking van september 1944. Market Garden die bestond uit een grootschalige luchtlandingsoperatie en een grondoffensief vanuit België. Dat de slag om Arnhem werd verloren en daarmee de strijd om de bruggen over de Rijn, betekende dat de Duitse troepen in het westen van het land ongemoeid bleven.

In 1896 ligt in de haven van Zaandam de houtboot „John Bridge”. De bootwerkers die de boot moeten lossen krijgen voor dit karwei een loon dat ver beneden het normale tarief voor dit werk ligt. Dat wringt, maar losse arbeiders zijn niet in staat een vuist te maken tegenover de werkgevers. De woorden van Domela Nieuwenhuis dat arbeiders zich aaneen moeten sluiten om een vuist te kunnen maken spelen hierbij op de achtergrond mee.

In een afgeladen raadszaal van het gemeentehuis in Zaandam werd door schrijver Henk Roovers het eerste exemplaar van het boek Op Historische Gronden, de geschiedenis van een Zaandamse gracht in nationaal en internationaal perspectief, overhandigd aan Greet, zijn muse. Aan het boek heeft hij achttien jaar gewerkt en het is een monumentaal boek geworden. Het is niet alleen een boek over de Bloemgracht geworden, maar het is een verhaal over de handelaren die er woningen bezaten en over de handel die hen met de wereld verbond.

Dit jaar is het op 10 juni 90 jaar geleden dat speeltuinvereniging ‚Het Westen’ werd opgericht. In een tijd waarin kinderen zoveel verschillende mogelijkheden hebben om zich te vermaken, is het haast niet meer voor te stellen, in wat voor wereld het nodig bleek te zijn een speeltuinvereniging op te richten. ‚Niet de jeugd is misdadig, maar de samenleving want zij ontneemt de jeugd alle gelegenheid tot spelen, tot goede lichamelijke ontwikkeling.

De houtstaking van 1914 was er één waar in het Nederland van toen de schijnwerpers op stonden gericht. Oorzaak was niet alleen de staking zelf maar ook het feit dat in dat jaar een sociaal democratische burgemeester in Zaandam was benoemd; Kornelis ter Laan (1871−1963). In de houtindustrie zijn verschillende groepen mensen betrokken bij het hele proces. Er zijn bootwerkers die de schepen lossen en houtwerkers die voor de verdere verwerking zorgen.

Ik ben geboren op 1 maart 1928 in het St. Jan ziekenhuis, maar nog in het oude St. Jan in de Oostzijde. Van huis uit waren we niet katholiek, maar m’n moeder zei altijd “die nonnen zijn er 24 uur, dus wij gaan naar het St. Jan”. Dhr. Bosman Van de Bosman-kant heb ik m’n overgrootvader nog gekend, m’n vader heeft zelfs z’n betovergrootmoeder nog gekend. De Bosmannen hebben de goeie genen, die worden allemaal oud.

Wegens een heersende pokkenepidemie neemt het gemeentebestuur van Zaandam het besluit om de kermis van dat jaar af te gelasten om zo samenkomst van grote groepen te vermijden. Dat dit verstandige besluit tot gewonden en een dode zal leiden kan men onmogelijk voorzien. Een verstandig besluit zou men zeggen want naast pokken hebben ook andere besmettelijke ziekten, zoals cholera nog betrekkelijk vrij spel in de 19e eeuw en vallen er vele doden.