Ik sprak Lies Grimbergen (1927). Lies is de dochter van de laatste smid die Zaandam kende; H.M. Grimbergen, Prins Hendrikkade 5. Smid Grimbergen stopte met zijn smederij toen hij door een slechte gezondheid zijn werk niet langer kon uitoefenen. Dochter Lies heeft goede herinneringen aan de Prins Hendrikkade waar ze tot haar twintigste heeft gewoond. De Smederij De smederij op de kade stond naast de aardappelhandel van Van Kliffen die later naar de Achterdam verhuisde.

Toen De Gouw ongeveer de oostelijke grens van Zaandam was stond aan de Kepplerstraat de Wilhelminaschool met eraan gekoppeld de Ds. Lindeboomschool. Op de foto staan ze nog naast elkaar. In 1953 werd het complex geopend door burgemeester W. Thomassen. De Wilhelminaschool was een openbare lagere school. De Ds. Lindeboomschool had een christelijk karakter. In Wilhelmina herkennen we de naam van koningin/prinses Wilhelmina, de over-grootmoeder van onze huidige koning. Ds. Lindeboom (1845–1933) was een gereformeerde predikant die zich in 1873 in Zaandam vestigde en z’n best deed om een christelijk geluid te laten horen tegen het opkomend socialisme.

De Kindervoeding Weet u wat De Kindervoeding was? Waarschijnlijk niet. Ik wist het ook niet tot ik iemand sprak die me erop attent maakte. Deze mevrouw woonde in de Jan Windhouwerstraat en zag dat arme Zaanse kindertjes er kwamen eten. Armoe in Zaandam? De Vereniging Kindervoeding – Zaandam In de winter van 1897-1898 vormde een aantal verenigingen in Zaandam het Comité voor Kindervoeding. De betrokken verenigingen waren de Maatschappij tot Nut van’t Algemeen, afdeling Zaandam; de timmerliedenvereniging; de bakkersgezellenbond; de vrouwenvereniging; het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap en de Bond van Nederlandse Onderwijzers.

In 1942 komt er een einde aan het bestaan van een feestgebouw aan de Prins Hendrikkade. Waar ooit verenigingen hun feestavond hielden, waar sportwedstrijden werden gehouden en waar dansavonden met orkest de aanwezigen vermaakten, heerst nu stilte. Thalia, voorheen café Prins Hendrik, is ter ziele. Het is een oud plekje waar het feestgebouw zich bevindt. De Ganzenwerfstraat is genoemd naar een, in die tijd, buitendijks stukje land De Ganzenwerf genaamd. Op het prentje kijken we vanaf de Ganzenwerf naar de Hogedam, de sluis en de Hogendijk in de achtergrond.

In de moderne oorlogsvoering worden burgers niet ontzien. Dagelijks zien we op de TV de bommen vallen. In ons land zijn dit soort gruwelijkheden al lang geleden. In de Tweede Wereldoorlog waren er de bombardementen op Rotterdam, Nijmegen en Den Haag. In vergelijking hiermee is de Zaanstreek en in het bijzonder Zaandam er goed van af gekomen. Eén bombardement heeft geschiedenis geschreven; de bom op de Hogendijk. In april 1944 op de retourvlucht van een bombardement in Duitsland, probeerde een Britse bommenwerper in nood zijn lading te droppen.

In 1812 verloor Napoleon bijna zijn gehele leger, zijn ‘Grande Armee’, tijdens de veldtocht naar Rusland. Na de normale inlijving bij het Franse leger kwam in april van het volgende jaar een extra verplichting voor iedere man tussen de 20 en de 40 zich in te schrijven voor de Nationale Garde. Er was al langer onvrede met de beperkende maatregelen die de Fransen hadden genomen op het gebied van de handel waar de Zaanstreek erg onder leed.

Dit is een kaart uit 1775, gemaakt door Jacob Oostwoud van het Voorzaangebied. Links boven zien we de Hogendam met de sluis. Bovenaan loopt de Zuiddijk die toen nog de Noorder IJ- en Zeedijk was. Duidelijk te zien is dat het Ooster- en Westerhem of Kattegat, dat hele blok in het midden, nog aan de Zuiddijk vast zat. Er is nog geen Noordzeekanaal. Schepen voeren vanaf het (nog open) IJ door de Voorzaan, Kerkrak en Timmerrak naar de haven van Zaandam.

Dit is een poging een oud deel van Zaandam te reconstrueren. De oudste Dam in de Zaan is van rond de 14e eeuw en verbindt de westkant met de oostkant van de Zaan. Deze Hogedam is onderdeel van dijken zoals de Westzanerdijk en de Oostzanerdijk die het land erachter moesten beschermen tegen het water. De Westzanerdijk gaat over in de Hogendijk. Aan de oostkant van de Zaan gaat de Hogedam over in de Zuiddijk.

Openingsceremonie in het Olympisch Stadion © OSA Sporters van over de hele wereld bereiden zich voor op de komende Olympische Spelen in Brazilië. In 1928 waren de spelen in ons land. De foto geeft een beeld van de opening in het Olympisch Stadion in Amsterdam dat voor de spelen gebouwd was. Ook Zaandam speelde een, hoewel bescheiden, rol tijdens deze spelen. De Japanse ploeg verbleef tijdens de duur van de spelen in hotel ‘Het Wapen van Amsterdam’, aan de Hogedam 8.

Het voetbal werd in de jaren na de oorlog in Nederland voornamelijk op amateurniveau gespeeld. De KNVB was geen voorstander van betaling van spelers. Door de oprichting van de Nederlandse Beroeps Voetballers Bond (NBVB) in 1954 kwam er veel druk te staan op het besluit van de KNVB die in hetzelfde jaar toch overstag ging. Vanaf 1955 werd er betaald gevoetbald. Met ingang van het seizoen 1955/56 speelde ZFC in de 1e klasse C en de eerste overwinning van ZFC in het betaalde voetbal was tegen Zwartemeer uit Klazienaveen.